düz kas ne demek?

Düz kas, istem dışı olarak çalışan ve çizgili olmayan kas türüdür. Kasılmaları otonom sinir sisteminin nörotransmitter aracılığıyla uyarması, hormon veya ilaç etkisi doğrultusunda olabilir veya interstisyel Cajal hücrelerinde olduğu gibi kendiliğinden de gerçekleşebilir.

Kan damarları, sindirim kanalları ve türlü iç organların yapılarında düz kaslar yer alır. Kasılma süreçleri oldukça uzun olabilmekte ve minimum enerjiyle uzun süre muhafaza edebilmektedirler. Düz kas hücresinin oval, tek ve de soluk renkli, merkeze yerleşmiş olan bir çekirdeği bulunmaktadır. Safra kesesinin kanalında, böbrek ile mesane arasında ve bağırsak arasındaki kanallarda yer alan kaslarda kendi kendiliğinden kasılmalar için lazım olan sinirsel durumlar istek dışı çalışma göstermektedir.

Yapısı

Bütün anatomi

Düz kas, viseral düz kas olarak da bilinen tek üniteli düz kas ve çok üniteli düz kas olmak üzere ikiye ayrılır. Düz kasların çoğu tek birimlidir ve çoğu iç organın zarlarında, kan damarlarında (büyük elastik arterler hariç), idrar yolunda ve sindirim yolu'nda bulunur.

Kalp kası olan kalpte düz kas bulunmaz. Tek üniteli düz kasta, bir demet içindeki tek bir hücre otonom sinir lifi (miyojenik) tarafından sinir sistemine bağlanır. Hücreler arasında birçok boşluk bağlantısının varlığından dolayı komşu kas hücreleri aracılığıyla bir aksiyon potansiyeli yayılabilir. Bu özellik nedeniyle, tek ünite demetleri, tüm kasın kasılmasını veya gevşemesini sağlayan koordineli bir şekilde kasılan bir sinsityum oluşturur.(doğum sırasındaki rahim kasları gibi).¹

Tek üniteli viseral düz kas miyojeniktir; bir motor nörondan girdi olmadan düzenli olarak kasılabilir (nörojenik olan çok birimli düz kasın aksine - yani kasılması bir otonom sinir sistemi nöronu tarafından başlatılmalıdır). Belirli bir tek ünitedeki birkaç hücre, içsel elektriksel aktivitelerinden dolayı ritmik faaliyet potansiyelleri üreten kalp pili hücreleri gibi davranabilir. Miyojenik doğası nedeniyle, tek üniteli düz kas, herhangi bir nöral uyarı almadığında bile genellikle aktiftir.

Çok birimli düz kaslar soluk borusunda, gözün irisinde ve büyük elastik arterlerin zarında bulunur.

Ancak, tek ve çok birimli düz kas terimleri aşırı basitleştirmeyi ifade ederler. Bunun nedeni düz kasların çoğunlukla farklı nöral elemanların bileşimince kontrol edilmesi ve etkilenmesidir. Ayrıca çoğu zaman hücreden hücreye iletişimin ve yerel üretilen aktivatörlerin/inhibitörlerin bulunacağı gözlemlenmiştir. Bu, çok birimli düz kasta bile biraz koordineli bir yanıta yol açar.²

Düz kas, yapı, işlev, kasılmanın düzenlenmesi ve uyarma-kasılma eşleşmesi açısından iskelet kası ve kalp kasından farklıdır. Ancak düz kas dokusu, çizgili kas'a göre daha büyük uzunluk-gerilim eğrisi içinde daha fazla esneklik ve çalışma gösterme eğilimindedir.

Bu esneme ve kasılmayı sürdürme yeteneği, bağırsaklar ve idrar kesesi gibi organlarda önemlidir. gastrointestinal sistem içindeki düz kas, şu üç hücre tipinin bir bileşimi tarafından aktive edilir: düz kas hücreleri (SMC'ler), Cajal'ın interstisyel hücreleri (ICC'ler) ve elektriksel olarak birleştirilen ve birlikte SIP fonksiyonel sinsityum olarak çalışan trombositten türetilen büyüme faktörü reseptörü alfa (PDGFRa).³⁴